Op 21 november werd het Zwartboek van de NVB over overheidsverspilling gepresenteerd, met 80 pagina’s vol recente overheidsblunders. Maar ook vanuit een verder verleden zijn heel wat blunders bekend. Deze ‘gouwe ouwe’ blunders staan niet in ons zwartboek, omdat we ons nu eenmaal wilden beperken tot de meer actuele kwesties. Toch willen we u enkele smakelijke voorbeelden uit de oude doos niet onthouden.
Een van de bekendste en ernstigste blunders is de in 1977 geopende Kiltunnel bij Dordrecht, begroot op 10.000 verkeersbewegingen per dag, terwijl de veerboot die er eerst was nooit meer dan 2000 auto’s per dag overzette. Het aantal verkeersbewegingen bleek maar 3000 te zijn. De provincie en de gemeenten Dordrecht, ‘s-Gravendeel, Strijen, Puttershoek en Maasdam draaiden op voor jaarlijks tientallen miljoenen guldens aan exploitatietekorten. Later nam het rijk een deel van die tekorten voor zijn rekening.
Maar er zijn veel meer verkeersblunders ten gevolge van ‘planfouten’. In mei 1990 verklaarde de voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Wegenbouwers dat in Nederland voor tientallen miljoenen guldens aan onafgemaakte wegdekken liggen. We zijn geneigd dit onmiddellijk te geloven, gezien de volgende voorbeelden. Zoals het Prins Bernhard-viaduct bij het Centraal Station in Den Haag. Het werd in 1974 gebouwd. In 1988 werd het grotendeels weer afgebroken, na nooit gebruikt te zijn geweest. De sloopkosten bedroegen een forse 1,2 miljoen gulden.
Bij Voorschoten stond twintig jaar lang een ongebruikt viaduct, dat eveneens in 1988 werd afgebroken (sloopkosten 300.000 gulden). De geplande weg moest de A44 ontlasten. Bij de Horstlaan in Voorschoten ligt ten behoeve van dezelfde weg een tunnel.
Op de grens van Voorburg en Leidschendam stonden bijna twintig jaar zeven betonnen kolommen, ooit geplaatst om rijksweg 14 te ondersteunen. De aanleg van de weg ging aanvankelijk niet door. Maar de palen, die een half miljoen kostten, bleven niettemin nutteloos: de weg zal nu waarschijnlijk verdiept worden aangelegd.
Sinds 1974 stond op de landpunt van Reide in Oost-Groningen een grootse en monumentale uitwateringssluis. Nooit liep ook maar een liter water door de sluis naar de Dollard. De sluis kostte een niet kinderachtige 20 miljoen gulden. Hij moest aansluiten op een buitendijks kanaal, dat dwars door het wad gegraven had moeten worden. Milieuprotesten deden dit plan de das om. Een ander plan voor een binnendijks kanaal stuitte op de weerstand van de boeren, die geen kostbare landbouwgrond opgeofferd wilden zien voor een kanaal. Ook het plan om dan maar een gemaal te plaatsen haalde het niet. De sluis ging vervolgens aan een roemloos einde ten onder. Wegens een metersdikke sliblaag was hij al onbruikbaar geworden, en een paar jaar geleden werd de sluis met zand gedempt, onder het motto: ‘zand erover’.
In 1975 bouwde de provincie Limburg in Kerkrade twee viaducten van 3,5 miljoen gulden. Ze waren bedoeld als voorbereiding op een weg naar Duitsland, die er niet kwam. De viaducten werden later gratis aan de gemeente Kerkrade gegeven, die er een functie voor mag verzinnen.
Het Liesveld-viaduct te Vlaardingen werd gebouwd in de periode 1961-1969. De bouw duurde lang wegens tegenvallers zoals verkeerd berekende lussen en alsnog niet gesloopte huizen. Kosten: 7 miljoen gulden. Jarenlang werd het viaduct, dat uitkomt op een rij huizen, gebruikt als parkeerplaats.
In Amsterdam-Noord ligt al meer dan 30 jaar tussen de Monnikendammerweg en de Schellingwouderdijk een boogbrug over een denkbeeldige weg. Dit had de Zuiderzeeweg moeten zijn, die nooit werd aangelegd. Een dijk was dus voldoende geweest. Nu ligt de brug in een park.
De provincie Noord-Brabant bouwde in 1971 twee viaducten langs de A59, die eigenlijk deel uitmaken van de afslag Heusden. Oorspronkelijk lagen ze over de inmiddels afgebroken spoorweg door de Langstraat. Merkwaardiger is, dat de viaducten nergens heen gaan. Ze werden gebouwd voor de geplande weg Drunen-Helvoirt, maar die weg kwam er niet. Bij de opening van het nabijgelegen pretpark Land van Ooit werden de viaducten nog wat opgeknapt voor de buspassagiers. Onder dezelfde voormalige spoorlijn ligt bij Vlijmen nog een loze tunnel.
Aan de Haagse Schouwweg in Leiden, vlakbij de afslag van de A44, ligt de wonderlijkste sportkantine van Nederland: een aangekleed viaduct. Ook hier kwam de geplande weg er niet. Tijdens de rust van de wedstrijden nuttigen de voetballers van voetbalvereniging Docos hun thee tussen de betonnen palen.
U ziet dat het eigenlijk jammer is dat we niet al veel eerder begonnen met het uitbrengen van verspillingszwartboeken. Er is materiaal genoeg! Maar u zult het met ons eens zijn dat we dit jaar met een goede traditie zijn begonnen.
Dit artikel verscheen in ‘De Belastingbetaler’, 3e jaargang nr. 6, december 1996.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je deze website in stand houden. Steun fasol.nl met een donatie op NL87ASNB8821079104 t.n.v. Antiquariaat Fasol, onder vermelding van ‘Donatie fasol.nl’.