Ambtenaren met politieke opvattingen: tricky business. Dat is het nu en dat was het vroeger ook. Hoe om te gaan met dat dilemma? Bij Google hebben ze één simpele regel: ‘Don’t be stupid’.

Als het mis gaat, krijg je Kamervragen. Gebeurt bijna nooit. Wij vonden één geval in de archieven, uit 1973.

Wat was het geval? De ambassadeur in Venezuela, E. Jonckheer, had in een interview gezegd dat de Nederlandse Antillen het, na eventuele onafhankelijkheid, niet zouden kunnen stellen zonder de bescherming van een grote macht en dat het daarom een goed idee zou zijn samen op te trekken met Venezuela.

Opwinding op de Antillen. Kamervragen.

De hamvraag: ‘Delen de Ministers de opvatting, dat het niet op de weg van een ambassadeur ligt om in zijn functie politieke opvattingen te uiten?’

Dergelijke problemen kun je op verschillende manieren te lijf. In de Britse comedyserie Yes Minister hanteerde Sir Humphrey vijf categorieën van beantwoording, waarmee hij elk onheil wist af te weren. Zelfs oorlogen, of in ieder geval: kleine oorlogen.

1. Het Anthony Blunt[1]-antwoord: ‘Er is een logische verklaring voor alles, maar om veiligheidsredenen kunnen we die niet openbaren.’
2. Het Comprehensive Schools[2]-antwoord: ‘Het is misgegaan vanwege grote bezuinigingen, waardoor het toezicht niet meer optimaal was.’
3. Het Concorde[3]-antwoord: ‘Het was een experiment dat de moeite waard was, maar dat is gestaakt. Het heeft echter interessante gegevens en veel werkgelegenheid opgeleverd.’
4. Het Verdrag van München[4]-antwoord: ‘Het is gebeurd voordat belangrijke feiten bekend waren, en het kan derhalve niet opnieuw gebeuren’ (de belangrijke feiten waren dat Hitler Europa wilde veroveren; dit wás bekend, maar uiteraard niet bij Buitenlandse Zaken).
5. Charge van de Lichte Brigade[5]-antwoord: ‘Het was een ongelukkige individuele fout, door een persoon waartegen inmiddels passende maatregelen zijn genomen.’

Nu zijn we natuurlijk benieuwd of minister Schmelzer even slim was als Sir Humphrey.

Gaat u er even voor zitten: “(…) het antwoord op deze vraag luidt bevestigend, docht zulks is hier ook niet het geval geweest. (…) de ambassadeur [heeft] gesteld slechts persoonlijke meningen en gedachten te uiten over de onderhavige materie.”

Met andere woorden: het antwoord was dat privéopvattingen per definitie niet in functie worden geuit. En eventuele misverstanden zijn voor rekening van de lezers.

Opgelost. Minister Schmelzer bedacht een uiterst handige zesde categorie van beantwoording, die de makers van Yes Minister over het hoofd zagen. Namelijk:

6. Het Fata Morgana[6]-antwoord: ‘De vragensteller ziet een probleem dat er niet is.’

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je deze website in stand houden. Steun fasol.nl met een donatie op NL87ASNB8821079104 t.n.v. Antiquariaat Fasol, onder vermelding van ‘Donatie fasol.nl’.