+ Molen op Venbergen +

+ Feodum Ducis Brabantiae + AD 1227 Abdij van Postel +

+ Andries Loos 1815 Molenaar Wedert +

+ Restauratie 1833 +

Randschrift op de Roephoorn

VENBERGEN

Roephoorn

Johanna Maria Loos (1853-1931) ontvangt bij haar huwelijk (11 juni 1883) met Andreas Fasol (1852-1934) een bruidschat en later nog een erfdeel. Bruidschat en erfdeel zijn verbonden met de geschiedenis van de molen, die globaal is beschreven door Isfridus de Groot, O.Praem. in “De watermolen van Venbergen en andere molens van Abdij Postel”. Analecta 1957 XXXIII, 302-317. Voorts in “Van Wedert tot Valkenswaard” (1977) door J.Bots en H.Mélotte, pag. 71-77. De molen met ommelanden en visvijvers komt in 1815 in bezit van Andries Loos en wordt na herstel hernieuwd in gebruik genomen op Goede Vrijdag 1833. Bij die gelegenheid is op een “roephoorn” geblazen of geroepen. Deze roephoorn draagt sedert 2002 een randschrift, waarop de molengeschiedenis is vermeld. Het molenaarsgeslacht komt in goeden doen. Door brand is evenwel het oude molenhuis verwoest, waarvan gezegd wordt dat het rijk was aan schilderijen, oudheden en boeken. Restanten daarvan komen later in bezit van de familie Fasol-Loos. Opa Fasol heeft nog bijna dagelijks (vooral ’s morgens vroeg) kunnen vissen op de “Klotkuil”, annex gelegen aan het molenbezit.

Herinneringen:

• Ossenhoorn 30 cm (roephoorn). MOLEN OP VENBERGEN+FEODUM DUCIS BRABANTIAE+AD 1227 ABDIJ VAN POSTEL+ANDRIES LOOS 1815 MOLENAAR WEDERT+RESTAURATIE 1833. Zie: Rituele Repertoires, G. Rooijakkers SUN 1994, 427-431. Zilveren manchet met flens (2.5 cm). Op het zilverbeslag een handgegraveerde inscriptie van atelier. Zie werkdocument Floor Wetemans 2002.
• Andere oudheden van toen: Een aarden Onze Lieve Vrouw van Venbergen. 1830. De Lieve Vrouw behoort tot een groep onder drie stolpen, waaronder: twee vaasjes (Jésus en Marie). Een Keulse pot, gemerkt met drie wielen. 17^E. Oma zei tegen moeder: “die is al heel oud, die is nog van de meulen”. Een kleine blauwe Keulse boterpot. 1850. Wit aardenwerken boterschaaltje. P.Regout Maastricht 1836. Witte aardenwerken aardappelschaal. P.Regout & Co. Stempel E10. 1850. Porseleinen koffiepot met twee wapens. 1810. Karaf met likeurglas. Geschilderde motieven. 1850. Waterkaraf met geslepen motieven. 1880. Koperen marmiet met tuit. 1800.
• Uit het boekenbezit o.a.: Geographe Ordinaire du Roy. Atlas Sanson d’Abbeville. 1669. Gerestaureerd, waarde bepaald door 39 kaarten. Bezit Martinus Castanje, daarna Loos. Kaart Staats-Braband. Amsterdam. Ingelijst. 1786. Geschiedenis van Genoveva. 1820. Prentje Pastor Bonus. Bid voor de ziel. 1826. Verzameling van Opstellen. Antoine Agron. 1827. Bezit Jaques Loos, daarna Broeder Accursius Fasol, daarna oom Jac. Op het spiegelblad staat het gedicht aangehaald bij opening van het hoofdstuk over de stam Fasol-Loos.

KLEIN WOLFSLAAR

Klein Wolfslaar Ginneken

Kort voor haar 20^ste verjaardag verhuist mijn moeder naar het fraaie Klein Wolfslaar in Ginneken, een landgoed van jhr. Quarles van Ufford. Klein Wolfslaar omvat 14 ha grond, 8 bedrijfsgebouwen, portiershuis en kantoor. Opa woont er met zijn gezin 3,5 jaar. Het goed stond te koop. Het bericht wordt opa gemeld door oudtante Marie Van Zundert-Verhoeven. Zij is huishoudster bij de familie Houwing in Bavel bij Breda. Het kantoor verkoopt opa later separaat. Het goed wordt in de jaren ’90 door de latere eigenaar voor 2 miljoen gulden verkocht i.v.m. de aanleg van een weg. Het huis Klein Wolfslaar herbergt nu een kinderkolonie en Groot Wolfslaar een design-restaurant.

Jenny Houwing uit Ginneken

Vader Houwing is hoofdinspecteur der belastingen in Breda en consul van het Koninkrijk der Belgen. Ze wonen op Ginnekenlaan 110 en later aan Baronielaan 56 en zijn welgesteld. Als mevrouw Houwing door de salon liep “ruiste de zijde”. In de zomermaanden bewoont de familie een villa in Doorn. Ze hebben een dochter Jenny, die streng wordt opgevoed in de reformatorische traditie. Jenny blijft ongehuwd, hoewel ze vriendschap heeft gehad met baron van Voorst tot Voorst. Vader Houwing sterft aan de Ginnekenlaan, de moeder aan de Baronielaan. Bij de verhuizing doet men een aantal “spulletjes” weg. Jenny bouwt later een villa nabij het Mastbos in Breda. Ze komt nogal eens naar Valkenswaard op bezoek bij mijn moeder, haar vriendin en vroegere vertrouwelinge Christine. Ze hoort dan papa uit over de nieuwe spelling en zit op het terras bij zaal Manders (Kleine Markt) om eens per jaar de sacramentsprocessie gade te slaan. Jenny is dan al conservatrice van het bisschoppelijk museum in Breda. Opmerkelijk omdat de familie protestants is. Bisschop Ernst heeft haar later nog benoemd in een werkgroep voor kerkelijke oudheden.

De inrichting van Klein Wolfslaar

Oudoom Jan van Zundert is de banketbakker voor het garnizoen Breda. Zijn vrouw outtante Marie (van Zundert-Verhoeven 1867-1950) de huishoudster van de familie Houwing van 1887-1900. Ze wonen aan de Molenstraat. Jenny mag wel eens met tante Marie mee naar een katholieke kerkdienst en heeft zo sympathie gekregen voor de Bredase bisschoppen. Opa wil graag dat ons moeder in de huishouding van de familie Houwing leerjaren doormaakt. Dat is niet doorgegaan; de inmiddels ontstane vriendschap tussen Jenny Houwing en moeder heeft daar zeker een rol in gespeeld. Later verhuizen de kinderloze Van Zunderts naar Valkenswaard, waar ze wonen in de half-vrijstaande woning tegenover het pand Breevaart. Een romantische woning door mijn vader bij zijn huwelijk gebouwd. Ook Marie de Crom (dochter van De Crom-Verhoeven en schoonmoeder van Thijs, de latere burgemeester van Kaapstad) was bij Jenny Houwing huishoudster. Toen de familie kleiner ging wonen, heeft ons moeder salonmeubels bij de Houwings gekocht (75 gulden) voor Wolfslaar. Moeder heeft, 22 jaar oud, van Jenny nog een achttal spulletjes voor haarzelf gekregen.

Herinneringen:

• Het betreft een rood-koperen theepot op komfoor. 1850. Wandelstok met zilveren kruk. Jugendstill 1880. Porceleinen (biscuit) buste koningin Wilhelmina in Friese dracht. 1989. Eenmalig gemaakt bij de 18^e verjaardag en troonsbestijging van Wilhelmina. Juffrouw Houwing informeerde altijd bij ons moeder of ze het beeldje nog had, gelet op de waarde ervan. Buste staat op een zwart houten pilaartje. Zes tinnen muziekantjes (kurkhouders) op koperen voet. 1850. Twee vaasjes met engelen. Tinlegering. Jugendstill 1880. Drie bronzen miniatuur kruikjes. 19E.
• Zalfpotje. Waarschijnlijk Arbarello. 2^e helft 16^E. Bij ons thuis lang gebruikt als “Keuls” zoutpotje. Kralenbeursje. 1834. Vergelijk de expo’s ( potje en beurs) in museum Sterckshof in Antwerpen.

SWEET HOME

In Neerpelt naast het College

Opa Lommers verhuist in 1938 naar huize Sweet Home aan de Statiestraat in Neerpelt. In dat jaar gekocht van de Neerpeltse familie Slegten. De villa is dan 60 jaar oud. Notaris Slegten woont in een herenhuis tegenover het station. De Slegtens zijn rijk en bezitten meerdere voorname woningen in Neerpelt. Het zijn van oorsprong brouwers en molenaars. De eerste vrouw van de eigenaar is een Engelse. Zij inspireert haar man tot de bouw van het prachtige Sweet Home. Een romantische Engelse villa, naar de voorname mode van voor de eeuwwisseling. De hanglamp in de zaal droeg het jaartal 1885. Een bordes met balustrade voor het huis. En een zaal dus, een tuinkamer, twee zitkamers, een rotskeuken en eromheen een romantische parktuin. Opa koopt het huis met tuin en inventaris van notaris Slegten op een koopdag voor 11.000 gulden van diens weduwe (Slegtens tweede vrouw). Men vraagt meer geld dan opa wil betalen. Opa gaat akkoord, op voorwaarde dat de inboedel van de zaal zal worden meegeleverd. Snuisterijen, kasten, waaronder een Mechelse, een lange tafel met stoelen. De weduwe Slegten is in Antwerpen gaan wonen. Als de familie Lommers terugkeert naar Nederland (villa Van den Besselaar in Valkenswaard), wordt het fraaie Sweet Home verkocht aan het naburige College en (helaas) later afgebroken.

Eclecticisme

Op basis van het citaat (zie boven) “een romantische Engelse villa, naar de voorname mode van de eeuwwisseling”, is gepoogd meer te weten van de stijl van de villa. Zie fotomateriaal in archief. Er is contact gezocht met de heemkundige kring Neerpelt “Pelta Inferior”. Daar wordt gezegd, dat de villa is gebouwd door Jean Slegten. Emiel Slegten heeft er gewoond; hij is eerst getrouwd met Lisa Cardinaels en daarna met Rosa Vidat. Er wordt ook gesproken van een “teutenhuis”. Zie etymologie “teuten” (van ketellappers en acquisiteurs voor laarzenproductie, tot Brennickmeijer en Thorbecke).

De villa heeft kenmerken van het “eclecticisme”. Deze stijl is geïnspireerd op het werk van de Engelse architect Norman Shaw (1831-1912). Hij introduceert op virtuoze wijze de rijke ornamentele gevels, waar de hogere standen om vroegen. Deze stijlperiode valt samen met Jugendstil (oorsprong Wenen; slaoliestijl van Jan Toorop; gothiserende en Japaniserende florale motieven) en Art Noveau (de Franse variant). De reactie op deze periode komt van Berlage (de Beurs) en Van de Velde (Hooge Vuursche).

Paaswens

Op Sweet Home vieren opa en opoetje hun 60-jarig huwelijksfeest in de grote zaal. Ze zullen later zelfs 70 jaar getrouwd zijn! De groepsfoto van de familie wordt genomen voor het huis. Op tweede Paasdag 2 april 1956 bezoeken mijn broers André en Tiny onze grootouders en tante Mien voor een Paaswens. Bij het weggaan zwaait Tiny naar hen en overlijdt ter plekke ten gevolge van een hartstilstand. Voor hij wordt overgebracht naar Valkenswaard, ligt hij opgebaard in de kleine salon.

Herinneringen:

• Uit de inventaris van Sweet Home: Mahonie 2-deurs kastje met lade en afgeronde hoeken. 1830 Brussel. Halfmaanvormige uitklapbare mahonie speeltafel 4 poten. 1840 Engels. Zuil beschilderd met bloemmotieven. 19^E Engels. Kristallen schaal en dito vaas met sierlijk smeedwerk als voet. 1850. Sierlijk gevormde karaf met zilver-tinnen schenktuit. Art Deco. Eind 19^E. Pijpaarden borstbeelden op standaard van Diana en Apollo. Eind 19^E. Bronzen siergespen. Overgebleven van hanglamp uit zaal. 1883. Houten deurtje met vogel. Eind 19^E. Wandelstok met gouden knop. 1870. Mechelse kast (in Oirschot).

Dit artikel is onderdeel van de in 2007 gepubliceerde bundel Late Haver.

Ga naar: Grootouders in Valkenswaard

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je deze website in stand houden. Steun fasol.nl met een donatie op NL87ASNB8821079104 t.n.v. Antiquariaat Fasol, onder vermelding van ‘Donatie fasol.nl’.