‘Ik zal waarschijnlijk tegen die tijd een stokoud man zijn, maar toch, het principebesluit is genomen in 1973, dat er één gebouw komt voor Buitenlandse Zaken.’ Veertig jaar geleden zei minister Van der Stoel deze woorden in zijn nieuwjaarstoespraak.

Twee jaar eerder was al een enquête onder de medewerkers gehouden over het nieuwe gebouw. Die leverde interessante wensen op. Zo was een duidelijke meerderheid tegen airconditioning. Daarom werd er gekeken naar een mengsysteem, waar ook een raam open kon. Zo’n systeem was ook aanwezig in het nieuwe gebouw van Financiën.

Verder wilden veel mensen een eenpersoonskamer. Met meer dan vier op een kamer wilde eigenlijk niemand. Ook kantoortuinen waren ongewenst, want dan ‘zit men onherroepelijk vast aan airconditioning en veel kunstlicht’.

In februari 1983 schreef architect Apon (naar wie het gebouw nu ‘Apenrots’ wordt genoemd) een artikel over het ontwerp: ‘Een stringente eis was dat er een kamerkantoor moest komen, geen kantoortuin. Het principe van een kamer-kantoor betekent (…) een gebouw met een middengang waar aan beide zijden kamers zijn gesitueerd. Die kamers moeten aan een gevel liggen. Gegeven het beperkte terrein vraagt dit de nodige inventiviteit (…) een maximale gevellengte te realiseren.’

Dit is de reden waarom ons gebouw er uit ziet zoals het eruit ziet: de kruisvorm met gebogen gangen was de oplossing om zoveel mogelijk kamers te kunnen realiseren op de beperkte kavel, terwijl het ook niet hoger mocht worden dan het naastgelegen Babylon.

Vaak werd tijdens de ontwerpfase vergeleken met de mogelijkheden van het gloednieuwe gebouw van Financiën, dat met zijn strenge betonnen uitstraling hét voorbeeld werd van brutalistische architectuur in Nederland, de compromisloze bouwstijl die was begonnen met de Franse architect Le Corbusier. Ook BZ kreeg die betonnen uitstraling.

We hebben een haat-liefde verhouding met het gebouw: het is hokkerig, maar dat hebben we dus zelf gewild. Nu veranderen wij, gaan Nieuw Werken. De renovatie van Financiën laat zien hoe mooi zo’n betonnen gebouw kan worden. Maar we verlaten de Apenrots. Tot het zover is, realiseren we kantoortuinen en flexplekken. Dat wel.

‘Met de kennis van nu’, gepubliceerd in BZ-blad 1, februari 2014.

Ga naar: Brutalisme

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je deze website in stand houden. Steun fasol.nl met een donatie op NL87ASNB8821079104 t.n.v. Antiquariaat Fasol, onder vermelding van ‘Donatie fasol.nl’.