Nieuwsgierig naar je stamboom? Ga aan de slag met stamboomonderzoek! Hier zijn 20 onmisbare websites waarmee je zelf je stamboom kunt uitzoeken, gewoon vanuit huis.

Stamboomonderzoek is een vorm van geschiedkunde die zich bezighoudt met het onderzoek naar de afstamming en verwantschap van een familie. Een andere term voor stamboomonderzoek is genealogie.

Toen ik begon met het uitzoeken van mijn stamboom, oftewel met genealogie, was het internet nog niet uitgevonden. Ik weet nog dat we op een dag naar het Rijksarchief van Hasselt reden en daar in de studiezaal min of meer op goed geluk archiefstukken opvroegen, in de hoop er een voorvader in vermeld te zien. En dat ik in het archief in Vlaardingen klappers overschreef en daarmee thuis een stamboom maakte.

Stamboomonderzoek doen gaat tegenwoordig een stuk gemakkelijker. Natuurlijk ga je eerst te rade in je eigen familiearchief, als je dat hebt, en bij je familieleden. Interview bijvoorbeeld je grootouders, je ouders en ooms en tantes. Vanachter je pc kun je de ‘harde data’ van je stamboom vervolgens haast moeiteloos opzoeken.

Dus: ga gewoon lekker op zoek.

Zo kun je zelf thuis je stamboom uitzoeken: ga aan de slag met deze onmisbare stamboomsites om moeiteloos online je stamboom uit te zoeken.

Een jaar of 13 geleden publiceerde ik dit artikel. Het was hard aan een update toe. De onderstaande tekst is volledig herzien.

Aan de slag met stamboomonderzoek

Om te beginnen ga je te rade bij je familieleden die nog leven. Je ouders, grootouders, ooms en tantes. De meeste mensen kennen de namen van hun grootouders wel, maar verder in de tijd wordt het vaak al lastiger. De privacywetgeving maakt het echter niet mogelijk om de archieven te gaan doorzoeken voor de meest recente generaties. Overlijdensaktes komen na 50 jaar vrij, huwelijksaktes na 75 jaar en geboorteaktes na 100 jaar. Sowieso zul je op internet niet al te veel informatie vinden over nog levende personen. Let daar ook op als je zelf gaat publiceren trouwens! Het gevolg is wel dat je vaak juist in recente generaties al tegen een muur aanloopt: er is niet zoveel te vinden. Daarom: zoek aanknopingspunten door te praten met familieleden. En dan zijn er een paar online bronnen die je verder kunnen helpen om de eerste periode te overbruggen.

1. Online Familieberichten. Je vindt hier ruim 1,1 miljoen geboorte-, huwelijks- en overlijdensadvertenties, bidprentjes, rouwbrieven, enz. Een schat aan meer recente genealogische informatie.
2. Online Begraafplaatsen. Bijna 2 miljoen graven online. Veelal met foto.
3. Delpher. Hebben je familieleden in de krant gestaan? Wie weet! Op Delpher vind je een enorme collectie boeken, kranten en tijdschriften (vanaf de eerste krant uit 1618 tot aan kranten uit de twintigste eeuw) die je eveneens online kunt doorzoeken. Zoals bijvoorbeeld ook familieberichten die in kranten zijn gepubliceerd.
4. Kijk trouwens ook eens op sociale mediaprofielen van je familieleden, als je er een account hebt: op sites als LinkedIn vullen veel mensen in op welke school ze hebben gezeten en waar ze werken. Op profielen op Facebook wil nog wel eens staan wie de directe familieleden van de betreffende persoon zijn en waar ze geboren zijn. Enne… ga niet zitten stalken in hun tijdlijn als je eigenlijk geen contact hebt, stuur ze gewoon een berichtje!

Primaire archiefbronnen

Als het even wil heb je de sprong kunnen maken naar het tijdvak waarin openbaar gemaakte archiefbronnen voorhanden zijn.

5. Wiewaswie. De informatie in Wiewaswie komt rechtstreeks uit de registers van de burgerlijke stand. Dat is de belangrijkste bron voor genealogisch onderzoek. Alle informatie uit de geboorte- huwelijks- en overlijdensaktes (126 miljoen personen) is online doorzoekbaar. Als je hiermee klaar bent, heb je je stamboom uitgezocht tot 1811, het jaar waarin de burgerlijke stand werd ingevoerd. En voorzover het gegevens uit Nederland betreft.
6. Open archieven. Bob Coret biedt een bijzondere website: Open Archieven, waarop je genealogische bronnen van tal van Nederlandse archieven kunt doorzoeken met behulp van open data. Open Archieven biedt informatie over 339 miljoen personen, inmiddels aanzienlijk meer dus dan WiewasWie.

Secundaire bronnen

Het is nu tijd om te kijken of je je stamboom kunt aanvullen met gegevens die anderen gevonden hebben. Er zijn allerlei websites waar mensen de resultaten van hun onderzoek delen. Realiseer je dat je de gegevens die je hier vindt altijd moet checken naar de originele bronnen. Mensen nemen elkaars gegevens veelvuldig over, inclusief de fouten. Zelf vind ik op internet regelmatig mijn eigen fouten terug van jaren geleden, die ik zelf allang heb gecorrigeerd. Zie deze websites dus vooral als hints, om je eigen onderzoek vooruit te helpen:

7. Geneanet is een website waar vele (amateur)-genealogen hun gegevens met elkaar delen. Van oorsprong Frans, maar in de loop der jaren flink uitgebreid naar de buurlanden. Als je familie hebt uit het zuiden van Nederland of België is Geneanet bij uitstek erg waardevol. Naar eigen opgave bevat de database van Geneanet meer dan 8 miljard namen.
8. GenealogieOnline, (76 miljoen namen, ook van Bob Coret) gebruiken eveneens veel genealogen om hun stamboom te publiceren. Het daaraan gelieerde Stamboomforum heeft 89.000 gebruikers.
9. Stamboomzoeker. Ook hier maak je op een heel praktische manier gebruik van het stamboomonderzoek dat anderen al gedaan hebben. Heel wat mensen publiceren niet graag op een grote algemene website, maar houden het liever in eigen hand en publiceren op een eigen website, bijvoorbeeld met het pakket TNG. Door middel van een Gendex-bestand worden deze websites door Stamboomzoeker geïndexeerd en zijn ze doorzoekbaar als één grote database. De zoekresultaten linken door naar de internetpagina waarop de gegevens van die persoon staan.
10. Familysearch is de website van the Church of Jesus Christ of Latter-Day Saints, oftewel de Mormonen. Dit kerkgenootschap beoefent genealogie vanuit religieuze overtuiging. Het mooie is dat de bronnen – van over de hele wereld – die de kerk heeft verzameld via internet zijn ontsloten en geraadpleegd kunnen worden. Het is de moeite waard om een gratis account te openen. De hoeveelheid informatie is gigantisch: zowel stamboomgegevens die andere gebruikers hebben verzameld, maar nog veel mooier: ook scans van originele bronnen zijn hier te vinden; in veel gevallen de makkelijkste of zelfs de enige manier om die online te raadplegen.
11. MyHeritage. Bekend van de tv-reclames, en heel commercieel. De mogelijkheden met een gratis account zijn beperkt en een abonnement is niet goedkoop. Met een betaald abonnement krijg je wel heel veel. 54 miljoen stambomen met meer dan 19 miljard gegevens. Als je je stamboom hier publiceert heb je allerlei handige tools zoals automatische matching aan andere stambomen en aan online bronmateriaal. Doe dat vooral niet klakkeloos want het wemelt van de fouten, juist omdat kopiëren zo makkelijk is. Dat gezegd zijnde, de tools zijn zo krachtig dat ik al heel wat vastgelopen eindjes met een hint vanuit MyHeritage heb kunnen oplossen. Geni is een populaire dochterwebsite van MyHeritage.
12. Het Amerikaanse Ancestry.com is de grote commerciële concurrent van MyHeritage. En ook duur. Mijn indruk is dat Ancestry vooral sterk vertegenwoordigd is in de Angelsaksische wereld en dat MyHeritage meer Europees georiënteerd is.

Verder zoeken

En dan blijft er altijd een speld in een hooiberg over waarnaar je op zoek bent.

13. Digitale bronbewerkingen Nederland en België. Wees gewaarschuwd: deze hooiberg is enorm en succes is niet gegarandeerd. Deze website is in feite een bonte verzameling archiefbronnen die online of digitaal raadpleegbaar zijn. De informatie is gerubriceerd naar Nederlandse of Belgische provincie en je vindt er ook bijvoorbeeld beeldbanken en passagierslijsten.
14. Cyndi’s List is zonder twijfel de grootste verzameling weblinks naar genealogische sites wereldwijd: meer dan 290.000 links, waarmee je dus wel even zoet bent. De links zijn geografisch en thematisch gecategoriseerd.
15. Het Nationaal Archief beheert waarschijnlijk de grootste archiefcollectie van Nederland. Via hun publiekswebsite GaHetNa kun je in de collectie van meer dan 125 km aan documenten, 14 miljoen foto’sen bijna 300.000 historische kaarten zoeken.
16. Het Centraal Bureau voor Genealogie is het landelijk kennis- en documentatiecentrum voor stamboomonderzoek en verwante wetenschappen. Het is gevestigd op hetzelfde adres als het Nationaal Archief. Een deel van de collecties is online raadpleegbaar in de Digitale Studiezaal, bijvoorbeeld een uitgebreide collectie bidprentjes.
17. Via de website van de Nederlandse Genealogische Vereniging kun je stamboomgegevens van aangesloten leden (10.000) doorzoeken. Verder vind je er alle informatie over de diensten die de vereniging te bieden heeft.
18. De Nederlandse Familienamenbank brengt de spreiding van familienamen in Nederland in beeld. Alle 314.000 namen die in 2007 bij de Gemeentelijke Basisadministratie geregistreerd waren, zijn opgenomen. Daarnaast zijn ook de namen van de volkstelling van 1947 opgenomen. Er zijn vergelijkbare sites voor België, Duitsland, Frankrijk,  Italië.
19. Er is nog veel meer te vinden, teveel om op te noemen. Er zijn duizenden genealogen die bloggen of hun gegevens op andere plekken publiceren. Internetzoekmachines helpen je daarbij. Google en Bing kent iedereen, maar probeer ook eens Duckduckgo, een privacyvriendelijke zoekmachine met zeer goede zoekresultaten.
20. Ik zou natuurlijk gek zijn als ik de website waar je je nu op bevindt niet zou noemen. Dus beproef vooral je geluk in de genealogische database van Fasol.nl!

Dna en genealogie

Tot zover mijn stamboom-top 20. Een nieuwe tak aan genealogie is dna-onderzoek. Een geweldig hulpmiddel om meer over je afkomst te weten te komen. Een andere keer blog ik daar nog wel eens over. Maar kijk vast eens op de website van het CBG waar een verhelderend artikel over dna staat.

Stamboomonderzoek in België

Genealogie wordt in Vlaanderen ook vaak Familiekunde genoemd. Veel van de bovengenoemde websites zijn ook nuttig voor stamboomonderzoek in België. Twee organisaties mogen hier extra genoemd worden:

• Bij het Rijksarchief in België vind je meer dan 23 miljoen pagina’s genealogische bronnen (parochieregisters en burgerlijke stand). Je kunt online bijna 27.000 parochieregisters (inclusief tafels) raadplegen. Dat kan gratis, maar je moet wel een login en wachtwoord aanmaken.
• Familiekunde Vlaanderen vzw (voorheen bekend onder de naam Vlaamse Vereniging voor Familiekunde) geeft familiekundige dienstverlening en advies, via de website Familiegeschiedenis.be en cursussen. Naast de online bronnen zijn er afdelingen en documentatiecentra.

Stamboomonderzoek in Duitsland

Stamboomonderzoek in Duitsland is een specialisme op zichzelf. Het voert veel te ver om daar nu heel specifiek op in te gaan. Een belangrijk en typisch Duits hulpmiddel voor stamboomonderzoek zijn de zogeheten Ortsfamilienbücher, een soort gezinsreconstructies op basis van lokale archiefbronnen, vooral kerkregisters. De families worden met elkaar verbonden door de respectievelijke ouders van de ouders en de echtgenoten van de kinderen te vermelden. Deze zijn veelal in boekvorm gepubliceerd en een groeiend aantal is online te vinden.

• Als je één website moet noemen die onmisbaar is voor stamboomonderzoek in Duitsland, dan is dat Genealogy.net. Hier vind je ingangen op onderzoek van andere genealogen, op Ortsfamilienbücher, historische adresboeken, familieadvertenties, enzovoort.
• Gebruik verder ook Matricula Online. Hier vind je Duitse rooms-katholieke kerkelijke registers (meestal boeken van geboorte, huwelijk en overlijden). Ook uit omringende landen (Oostenrijk, Polen, Servië en Slovenië). De vergelijkbare website van de evangelische kerken is Archion met inmiddels 150.000 ‘Kirchenbücher’.

Genealogische software

Je hebt een geschikt computerprogramma nodig om de gegevens van je stamboom te registreren. Ik raad je af om je onderzoek uitsluitend vast te leggen op een website waarvan jij niet de eigenaar bent. Gebruik een goed desktopprogramma, en besluit daarna maar wat je ervan wil delen met anderen.

Het is belangrijk dat een programma de internationale standaard Gedcom ondersteunt, zodat je gegevens met andere genealogen kunt uitwisselen. Goede programma’s zijn Family Historian 7 (dat gebruik ik), GensDataPro (van de NGV), Aldfaer (gratis en Nederlands), Haza 21 (ook Nederlands), Pro-Gen (Nederlands), Reunion (alleen voor Apple), Centurial (met een geheel eigen benadering, gebaseerd op het invoeren vanuit bronmateriaal) en Gramps (open source).

Hoe verder?

Eén belangrijke slotopmerking: om de kwaliteit van je werk te waarborgen, is het nodig om altijd de gegevens die je gevonden hebt te controleren met de originele archiefbronnen. Alleen dan weet je zeker dat je niet de fout van een ander overneemt.

Klaar? Nee, nooit: het maken van een stamboom stopt niet als je alle data bij elkaar hebt. Het moet een verhaal worden. Je moet er achter komen wat voor mensen het waren, wat ze deden, wat voor problemen ze hadden. Dan komen ze weer tot leven. Bestudeer de lokale geschiedenis. Een belangrijke hulpwetenschap om je daarbij verder te helpen is heemkunde.

Daarmee ben je nooit klaar: er zijn in je stamboom onnoemelijk veel verhalen en invalshoeken te bedenken. Ter inspiratie:

• Een reconstructie van het leven van mijn oudste voorvader
• Een vierdelige serie over de oorsprong en betekenis van mijn familienaam
• De beste weblogs over genealogie
• 4 ideeën voor storytelling in je stamboom
• Foto’s uit mijn familiearchief
• Het oorlogsdagboek dat mijn opa schreef
• Hoe de familie vanuit België in Nederland terecht kwam
• Mijn afstamming van Karel de Grote
• Een bijzondere opname van het stemgeluid van mijn grootouders

Heb je zelf een goede tip voor online stamboomonderzoek?

Ik ben benieuwd! Geef je reactie onder dit artikel, zodat ook anderen er hun voordeel mee kunnen doen.

Ga naar: 4 ideeën voor storytelling in je stamboom